Yahya werd 222 keer afgewezen en is nu een voorbeeld
Yahya maakte zijn school niet af, maar besloot jaren later werken met leren te combineren. Nu is de documentaire over zijn vruchteloze sollicitaties een waarschuwing voor scholieren.
Hij leerde: ‘Dag meneer, u spreekt met Yahya’
Julia von Graevenitz van Bosch Film wilde eigenlijk een documentaire maken over Streetcornerwork. Hoe straathoekwerkers in Nieuw-West jongeren zonder diploma opzoeken en proberen te motiveren om terug naar school te gaan. Bij één van de eerste huisbezoeken waarbij ze filmde, deed de toen negentienjarige Yahya open.
Yahya stopte op zijn zestiende met zijn vmbo-opleiding. Hij wilde geld verdienen, zodat hij leuke dingen kon kopen. Hij werkte zeven maanden bij McDonald’s, maar toen zijn contract niet werd verlengd, kwam hij thuis te zitten. Soms kon hij drie maanden ergens aan de slag, soms zes. Meestal in de horeca, vaak zwart, en eigenlijk altijd ’s nachts.
Jaloers
Als hij dan om zes uur ’s ochtends met de scooter naar huis reed en hij anderen met rugtas of aktetas op de tramhalte zag staan, knaagde dat. Het maakte hem jaloers. Hij kwam niet verder in het leven, wilde het liefst terug naar school, maar daar was het te laat voor.
Yahya, nu 23, aan de grote vergadertafel in het kantoor van Bosch Film: ‘Toen Streetcornerwork en de cameraploeg aanbelden dacht ik: klopt hun verhaal wel? Ik was heel erg op mijn hoede. Misschien waren ze wel van de Belastingdienst. Ik zei dat ik geen hulp wilde.’
Een kans
Het bezoek van Streetcornerwork bleef desondanks door zijn hoofd spoken. Yahya bekeek het kaartje van straatwerker Geoffrey Jansen nog eens goed. Zou dit dan toch een kans zijn? Hij belde op en Jansen liet hem zijn kantoor zien, zodat Yahya met eigen ogen kon zien dat Jansen niet van de Belastingdienst was. Hij kreeg sollicitatietraining, maar ook simpele instructies om de telefoon op te nemen. In plaats van het strenge ‘Wie is dit?’ of te joviale ‘Yo met Yahya’ leerde hij: ‘Dag meneer, u spreekt met Yahya’.
Het plan: Yahya wilde iets met lassen doen, dat betaalt goed, had hij begrepen. Omdat hij niet voor een fulltime dagopleiding in aanmerking kwam vanwege zijn leeftijd en omdat hij geen vmbo-diploma had, moest hij leren en werken combineren en een leer-werkbedrijf vinden voor vier dagen in de week.
Mooi succesverhaal
Het viel Von Graevenitz op hoe gemotiveerd en aimabel Yahya was. Ze nam zich voor niet meer mee te gaan naar andere huisbezoeken van Jansen, maar deze jongen te blijven volgen. Dit wordt een mooi succesverhaal, dacht ze: over drie maanden heeft hij een opleiding gevonden en kan hij weer gaan werken aan zijn toekomst. Niets bleek minder waar.
Twee jaar later was Yahya meer dan tweehonderd afwijzingen verder. Geen enkel lasbedrijf zei een leerling nodig te hebben. Yahya: ‘Je kunt mij niet vertellen dat al die bedrijven vol zaten. Deels denk ik dat het door mijn Marokkaanse naam komt. Deels natuurlijk doordat ik geen diploma had. Het leer-werkbedrijf betaalt je opleiding en dat durfden ze waarschijnlijk bij mij niet aan. Ik was een risicojongere.’
Na heel veel bellen en heel veel langsgaan had hij eindelijk beet: een scheepswerf wilde Yahya wel zes maanden laten vegen, troep laten opruimen en soms wat laten lassen. ‘Het was een mooi begin. Daarna zou ik eindelijk door kunnen stromen naar het volgende mbo-niveau. Het gaat er vooral om dat je weer went aan een school- en werkritme.’
Verslaapt
In de documentaire is te zien hoe Yahya zich vanwege zijn nachtelijke werk nogal eens verslaapt. ‘Het leek mij fantastisch. Bleek na de zomervakantie dat de opleiding vond dat de leerplek niet voldeed aan de eisen. Boem: weg alle motivatie. Ik dacht: nu houdt het echt op. Laat maar zitten, huisje-boompje-beestje. Ik ga lekker zwart werken.’
Al die tijd had Streetcornerwork hem erdoorheen gesleept, maar nu wist ook zijn begeleider Jansen niet meer wat te doen. Von Graevenitz had na twee jaar filmen een compleet ander verhaal dan gedacht. Een jongen die zich door een woud van regels en afwijzingen worstelde, maar er uiteindelijk niet in slaagde zijn toekomstperspectief te verbeteren. Terwijl ze orde in de chaos van haar materiaal schiep en het monteerde tot een geheel, dacht ze: dit kunnen we toch niet laten gebeuren? Na lang wikken en wegen, want er zijn in Nederland nog 35.000 jongeren zoals Yahya, besloot ze hem een leerplek aan te bieden bij Bosch Film als officemanager, zodat hij de opleiding facilitaire dienstverlening kon gaan doen.
Spijt
Yahya en de 222 afwijzingen ging gisteren in première voor schooldirecties en beleidsmedewerkers. Von Graevenitz wil hun laten zien dat er voor jongeren die spijt hebben van hun puberale keuze geen weg meer terug is. Ze worden volgens haar totaal kansloos gemaakt door het systeem. Yahya is tegenwoordig tot zijn eigen verbazing een voorbeeld.
Yahya: ‘We laten een korte versie van de documentaire op vmbo-scholen en roc’s zien als een wake-upcall. Kijk, dit kan er gebeuren als je ermee kapt. Soms is het na afloop helemaal stil.’ De achternaam van Yahya is op zijn verzoek weggelaten.
Yahya en de 222 afwijzingen, 26 oktober, 20:25 uur, NPO2.
Door: Emma Boelhouwer
18-10-15 15:02 uur – Bron: Het Parool
© Catharina Glowgoski