De boef heeft baat bij een relatie – maar dat is nog niet makkelijk

Zorg dat criminelen ‘woning, werk en wijf’ hebben en ze blijven op het rechte pad. Het is een beproefde methode, ook in Amsterdam. Criminoloog Mioara Zoutewelle-Terovan deed onderzoek en wat blijkt: de boef heeft baat bij een relatie. Maar zaligmakend zijn een partner en een kind niet.

Zoutewelle-Terovan hoopt morgen aan de Vrije Universiteit te promoveren op haar onderzoek naar de invloed van romantische relaties en ouderschap op een criminele loopbaan. Ze onderzocht daarvoor 540 mensen die ooit in een jeugdinrichting zaten en interviewde hen. ‘De problemen zijn vaak groter dan de motivatie om een goede vader te zijn.’

Elke crimineel een relatie en het probleem is opgelost?
‘Het klopt dat een crimineel, zowel man als vrouw, veel minder vaak crimineel gedrag vertoont zodra hij of zij een partner heeft gevonden. Andersom geldt hetzelfde: als een delinquent minder strafbare feiten pleegt, stijgt de kans dat hij een partner vindt. Maar daar zit nu net een probleem: het is voor criminelen veel lastiger om een geliefde te vinden dan voor andere mensen. Zeker voor mensen die vaak met justitie in aanraking komen, blijkt het erg moeilijk te zijn om een vaste relatie te onderhouden. Zo missen zij dus het remmende effect van een partner.’

Niemand zit te wachten op een delinquent als partner?
‘Klopt, al zijn er wel grote verschillen tussen mannen en vrouwen. Van mannen wordt sommig crimineel gedrag, zoals het plegen van vermogensdelicten, nog wel geaccepteerd. De tolerantie voor criminele vrouwen is veel lager. Daardoor ondervinden vooral vrouwen veel hinder van hun criminele verleden: een klein vergrijp kan al reden zijn om een relatie met een dergelijke vrouw uit de weg te gaan. Zelfs criminele mannen zeggen niets te moeten hebben van een vrouw die misdrijven pleegt.’

‘Mannen zijn pas ongewild als zij gewelddadige misdrijven achter hun naam hebben staan. Dit verschil komt mogelijk doordat de samenleving gewend is aan mannelijke delinquenten en wij dus een man met een strafblad sneller accepteren. In sommige gevallen wordt crimineel gedrag zelfs gezien als kenmerk van mannelijkheid, waardoor criminele mannen juist als aantrekkelijker worden gezien.’

Maar zodra een crimineel kinderen krijgt, daalt het aantal gepleegde delicten?
‘Ja, al duurt het effect van de komst van een kind maar kort. In de periode rond de geboorte neemt de criminaliteit af. Maar die verandering is niet structureel: kort na de komst van het kind neemt het risico op het plegen van misdrijven juist toe. Dat kan komen doordat zij door de komst van het kind in financiële problemen raken. Bovendien is er in veel gevallen sprake van een ongewone gezinssituatie, met allerlei problemen. De zorg voor het kind kan dan voor zo veel stress zorgen dat de ouders al snel weer in crimineel gedrag vervallen. De problemen zijn vaak veel groter dan de motivatie om een goede ouder te zijn.’

Moet aan criminelen geleerd worden een relatie te onderhouden?
‘Hoe eerder dat gebeurt, hoe beter. Veel van de onderzochte personen hebben een gebrek aan sociale en relationele vaardigheden. Tegelijkertijd staan zij wel open voor verandering, omdat ze een beter leven willen. De effecten op de lange termijn kunnen groot zijn: verbeter de relatie tussen een vader en zijn kind en voor beiden daalt de kans op crimineelgedrag.

Is het veelgehoorde credo dat criminelen kunnen rehabiliteren door ‘woning, werk en wijf’ dan echt waar?
‘Ja en nee. Voor de delinquent is een relatie in principe goed, maar belangrijk is dan wel dat de partner niet ook crimineel gedrag vertoont, want dat werkt aanstekelijk. Hoe dan ook ontstaat er wel een nieuw probleem: de kans wordt groter dat de nieuwe partner van een crimineel ook delicten gaat plegen.’

Bron:  www.parool.nl