‘Veel gemeenten spelen AWBZ’tje met wijkteam’

Een verrassend groot aantal gemeenten gaat in 2015 op nagenoeg dezelfde manier door in plaats van echt te veranderen. Dat zegt hoogleraar Jan Telgen. Die gaan dan een soort AWBZ’tje spelen, maar dan met een wijkteam in plaats van het CIZ, zo omschrijft Telgen de transitie.

14 augustus 2014

‘Met een beetje masseren, zuigen en knijpen zetten veel gemeenten in 2015 het huidige zorgsysteem door’, meent Jan Telgen hoogleraar Inkoopmanagement voor de publieke sector bij de Universiteit Twente. De hoogleraar is betrokken bij de organisatie van het opdrachtgeverschap in het sociaal domein in veel gemeenten en samenwerkingsverbanden.

Bezuinigingen

‘Veel gemeenten denken: we doen wel mee aan de transitie (verschuiving van Rijk naar gemeenten), maar echt transformeren (veranderen van werkwijze)? Laat maar zitten’, merkt Telgen. ‘De bezuinigingen zijn verzacht door de Tweede Kamer, waardoor veel gemeenten met een paar kleine aanpassingen op dezelfde voet denken door te kunnen gaan.’

AWBZ

Dat is niet de bedoeling. ‘Maar het is lastig om echt te veranderen’, geeft Telgen toe. ‘Er valt ook wel wat voor te zeggen. Je hebt het wijkteam in plaats van het CIZ, dat is al anders en het wijkteam doet ook nog eens iets meer. Maar de contracten met aanbieders hebben vaak dezelfde inhoud. Dan werk je niet veel anders dan met de AWBZ, alleen met minder geld. En de klanten en aanbieders vinden het prachtig. De kans dat cliënten en aanbieders met deze manier van werken met veranderingen in hun persoonlijke te maken krijgen, is veel kleiner dan bij de introductie van een nieuwe werkwijze  die de transitie beoogt.’

Ook innoverende gemeente worstelt met transities. De gemeente Hulst won vorig jaar de Innovatie Award van Gemeente.nu. Maar hoe innovatief Hulst ook is, er is nog steeds onduidelijkheid over nieuwe zorgtaken. ‘We wachten nog op gegevens van inwoners.’

Strenger

Het zou kunnen dat 2015 dan feitelijk als echt transitiejaar wordt gebruikt, voorspelt de hoogleraar. Hij is er niet gerust op dat die hervorming van de zorg in de loop van dat jaar er uiteindelijk wel komt. ‘Het zou mij niet verbazen als bij veel gemeenten de oude manier met her en der net iets harder knijpen en iets strenger zijn ook blijkt te werken in 2015. Maar op de lange termijn levert dat niet de benodigde verandering op.’ Ook de splitsingen in het sociaal domein baren de hoogleraar zorgen. ‘Je hebt in sommige gemeenten een wethouder Wmo, een wethouder Jeugd en een wethouder Werk en Inkomen. Hoe werkt dat dan in het kader van 1 gezin, 1 plan, 1 regisseur?’

Inkoop

Volgens Telgen ontbreekt de resultaatgerichte inkoop bij gemeenten. ‘Minder dan 10 procent van zorg en welzijn wordt op resultaat ingekocht. Gemeenten kopen nog steeds bijna alle zorg, begeleiding en hulp per uur in. Bij resultaatgerichte inkoop wordt gezegd: deze persoon moet uiteindelijk kunnen meedoen in de maatschappij in plaats van deze persoon krijgt zoveel uur zorg.’ De aanbieder krijgt zo nog te weinig kans om ook andere manieren van zorg in te schakelen, zoals bijvoorbeeld domotica of andere nieuwe werkwijzen. ‘Initiatieven voor andere manieren van zorg, worden zo in de kiem gesmoord’, aldus Telgen.

Probleem

Denk goed na over hoe je het sociaal domein wil veranderen en maak dan echt een keuze, adviseert Telgen de gemeenten opnieuw. ‘Probeer het niet met pappen en nathouden op nagenoeg dezelfde manier verder te gaan. Op deze manier schuif je het probleem alleen maar voor je uit en los de problemen in de zorg niet op.’

Bron: www.zorgenwelzijn.nl