‘Zwerfjongeren ontsnappen maar niet aan hun situatie’

De afgelopen twintig jaar is de groep dak- en thuisloze jongeren wel beter in beeld, maar niet beter geholpen. Wie voelt zich verantwoordelijk voor deze jongeren, is de vraag?

Zonder vast adres kunnen jongeren zich niet inschrijven in de gemeente, hebben dus geen recht op bijstand en kunnen geen zorgverzekering aanvragen.

Derk Loorbach (Professor bij Dutch Research Institute for Transitions (DRIFT) aan de Erasmus Universiteit Rotterdam), Frank van Steenbergen (onderzoeker bij DRIFT) en Kees van Anken (voorzitter Stichting Zwerfjongeren Nederland) roepen in een opiniestuk gemeenten op om de hulp aan jongeren anders te regelen en te financieren.

Zwerfjongeren

Het gaat specifiek om zwerfjongeren (jongeren tot 23 jaar), een groep jongeren die in problematische omstandigheden opgroeien. ‘Ze lopen in een cruciale levensfase achterstanden op die hun hele leven doorwerken. Er zou de samenleving dan ook alles aan gelegen moeten zijn om deze jongeren zo goed mogelijk op te vangen’, zo pleiten de schrijvers.

Schulden

Nu kunnen zwerfjongeren nauwelijks ontsnappen aan hun situatie, zo blijkt. Zonder vast adres, kunnen jongeren zich bovendien niet inschrijven in de gemeente en hebben dus geen recht op bijstand, kunnen geen zorgverzekering aanvragen. Veel van hen hebben schulden, waardoor het überhaupt moeilijk wordt om een kamer te huren. Voor schuldhulp heb je eerst een vaste woonplek en een stabiel inkomen nodig. Veel jongeren hebben hun school niet afgemaakt, dus is het lastig een baan te vinden. Wanneer dat wel lukt is het salaris vaak te laag om hun schulden af te lossen. Studeren is ook lastig, want door de schulden komen ze niet in aanmerking voor studiefinanciering.

Regels

Volgens de onderzoekers en de voorzitter zorgen alle regels, wetten en lokketten ervoor dat de problemen van deze jongeren niet bij de wortel kunnen worden aangepakt. ‘Voor elk probleem bestaat een afgebakend veld, maar zo werkt het voor jongeren met multi-problemen niet. Schulden, verslaving, geen dak boven het hoofd, een diploma halen hangen allemaal met elkaar samen.’ Nu is niemand echt verantwoordelijk voor deze maatschappelijke uitval.

Ontschotten

De schrijvers willen dat de gemeenten iets doet aan de financiering van de hulp aan jongeren. Nu is het nog zo dat iedere partij in het sociale domein, van jeugdhulp tot welzijn en van opvang tot onderwijs, slechts voor een klein deel verantwoordelijk is voor deze jongeren en dus de problemen niet echt fundamenteel kunnen aanpakken. De sectoren en financiën moeten daarom ontschot worden, aldus Loorbach, Van Steenbergen en Van Anken. Nu zijn de meeste partijen vanwege het geld nog gebaat bij het voortbestaan van de problemen.

Weerbarstig

De heren hebben hun hoop gevestigd op de gemeente, maar de werkelijkheid blijkt weerbarstig. Uit onderzoek blijkt dat 70% van de gemeenten geen zicht heeft op deze groep jongeren en haar problemen en 25% van de gemeenten het niet haar taak vindt om iets voor deze groep te doen. ‘In plaats van soms levenslange kosten voor opvang, zorg, politie, justitie, sociale diensten is het beter om te investeren in persoonlijke ontwikkeling, perspectief en duurzame oplossingen voor deze jongeren.’

Foto: iStock

Bron: www.zorgenwelzijn.nl

Door: Alexandra Sweers, 21 september 2015