Meeste uitval arbeidsmarkt door psychische kwaal

Dit jaar zijn voor het eerst meer mensen uitgevallen voor de arbeidsmarkt door stress en andere psychische kwalen dan door lichamelijke klachten. Ruim 415.000 mensen zijn momenteel arbeidsongeschikt vanwege een psychische aandoening of gedragsstoornis, zo blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. In 2000 lag het aandeel arbeidsongeschikten met een psychisch probleem nog rond de 30 procent.

Vooral onder tieners en twintigers zijn de cijfers zorgwekkend: 85 procent van de ruim 72.000 arbeidsongeschikte jongeren onder de 25 jaar zit thuis vanwege stress, depressiviteit of een ontwikkelingsstoornis. En in de leeftijdsgroep van 25 tot 35 jaar zijn er in vijf jaar tijd bijna dertigduizend arbeidsongeschikten met een psychische stoornis bijgekomen.

“Er zijn geen aanwijzingen dat deze trend zich keert. Integendeel”, meldt de Inspectie SZW in haar jaarverslag. De werkdruk neemt steeds verder toe. Vooral in het onderwijs, bij de overheid, in de zorg, transport en in de horeca is daar nog weinig aandacht voor bij de werkgevers, constateert de inspectiedienst van het ministerie van sociale zaken en werkgelegenheid.

Opgevoed in droomwereld

Het is een ontwikkeling die ook Jan Derksen, hoogleraar klinische psychologie, al enige tijd ziet. “Het lijkt wel of iedereen tegenwoordig een psychische stoornis heeft. Er wordt veel te veel gepsychologiseerd en gemedicaliseerd. Zo slikken een miljoen mensen antidepressiva terwijl ze natuurlijk lang niet allemaal depressief zijn.”

De alarmerende cijfers onder jongeren komt voor een groot deel door de opvoeding, meent Derksen. Ouders prijzen hun kinderen te veel en ze worden te beschermd opgevoed, waardoor jongeren kwetsbaarder zijn geworden. “Ze komen van een droomwereld bij hun ouders opeens in de ruwe maatschappij. Als ze in hun eerste functioneringsgesprek horen wat niet goed gaat, zijn ze gelijk van slag en gaan ze naar een psycholoog”, vertelt de hoogleraar. In zijn psychologenpraktijk is 40 procent van zijn patiënten onder de 25 jaar.

Veel concurrentie tussen jongeren

Naast het pamperen door ouders ziet Derksen ook andere oorzaken: “Er is veel concurrentie tussen jongeren onderling. Iedereen is bezig met zijn eigen geluk en dat levert veel stress op. Jongeren hebben veel te veel keuzes. Zeker de talentvolle. Dat kunnen de menselijke hersenen helemaal niet aan.”

Bij wat oudere mensen merkt Derksen op dat zij nog moeten wennen aan de digitalisering van de samenleving. Zo lopen door internet werk en privé steeds meer door elkaar en kunnen veel mensen het niet laten ook ’s avonds hun e-mail te checken. De gestegen werkdruk komt ook doordat alles efficiënter moet. Een verpleger heeft nauwelijks meer tijd voor de patiënt. 

 Zorgvuldiger omgaan met hulpvraag 

De meeste problemen rondom stress kunnen mensen echter zelf wel oplossen, benadrukt Derksen. Psychologen zouden zorgvuldiger moeten omgaan met de toegenomen hulpvraag. “Vroeger schaamden mensen zich als ze zich somber voelden, tegenwoordig eisen ze hulp. Artsen moeten zich echter bij elke klacht afvragen of het echt een aandoening is.”

Want de gevolgen zijn groot, waarschuwt Derksen. “Wat voor toekomst heb je als je op 22-jarige leeftijd arbeidsongeschikt bent verklaard? Ja, de werkdruk is weg, maar de meeste mensen worden ongelukkig van thuis zitten. Het is heel passief. Werk geeft structuur. We moeten als samenleving – in de opvoeding, het onderwijs en op de werkvloer – vooral proberen te voorkomen dat mensen worden afgekeurd.”

Bron: www.trouw.nl door Ingrid Weel 20 mei 2015