‘Ik wil niet dat zijn stem verloren gaat’

Herman Jan is 19 en heeft een ernstig verstandelijke beperking. Oud genoeg om te stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen, maar verstandelijk is dat een ander verhaal. Het gemeentelijke zorgbeleid is van invloed op zijn leven, maar hij kan daar zelf maar weinig aan doen.

Moeder Maaike Maring kan dat wel, althans dat dacht ze. ‘Ook met de landelijke verkiezingen in 2012 kreeg Herman Jan een oproepkaart. Daarmee heb ik mijzelf gemachtigd om zijn stem uit te brengen, want ik ben zijn curator. Ik stemde toen voor mijn zoon anders dan voor mijzelf. Voor hem heb ik echt puur gekeken naar de partij die het beste deed voor de zorg: de SP.’

Machtigen

Toen de oproepkaart voor de gemeenteraadsverkiezingen nog niet zo lang geleden op de mat viel voor Herman Jan, dacht Maring hetzelfde te doen. Maar dat bleek niet te kunnen. Herman Jan staat ingeschreven in de gemeente Groningen, waar hij semi-murale zorg krijgt. Zijn ouders wonen in de gemeente Leek. ‘En je kunt niet iemand uit een andere gemeente machtigen’, weet Maring nu.

Stemrecht

Contact met de gemeente wijst uit dat Herman Jan eigenlijk helemaal geen stemrecht heeft. ‘Als je niet in staat bent om zelfstandig te stemmen, dan verlies je je stemrecht. Alleen als je een lichamelijke beperking hebt, mag er iemand mee in het stemhokje om voor je te stemmen.’ Herman Jan kan prima lopen dus moeder zou niet mee mogen in het hokje. Maar zonder Maring zou Herman Jan in het hokje niet weten wat hij zou moeten doen met het stembiljet en het rode potloodje.

Curator

‘Merkwaardig’, vindt Maring. Zij en haar man mogen als curator alles bepalen voor hun zoon. Of hij een medische behandeling ondergaat, of hij gereanimeerd mag worden, waar hij woont, wat er met zijn geld gebeurt. Maar stemmen mag niet. ‘Ik wil gewoon dat er iets met zijn stem wordt gedaan. Dat deze terecht komt bij een partij die zich inzet voor de zorg. ‘

Lastig

Een lastige kwestie, vindt Tamara Stranders, beleidsmedewerker bij Ieder(in), koepelorganisatie van mensen met een lichamelijke handicap, verstandelijke beperking of chronisch ziekte. ‘Binnen onze gelederen wordt hier verschillend over gedacht. Aan de ene kant is het stemrecht iets persoonlijks, wat je niet zomaar moet overdragen. Aan de andere kant valt er ook iets voor te zeggen dat je als curator over zoveel belangrijke zaken mag beslissen, maar niet over het stemmen. We hebben hier nog geen eenduidig standpunt over ingenomen, want de situaties verschillen individueel ook weer heel erg.’

Kieswet

Mensen onder curatele mogen wel degelijk stemmen, stelt Stranders. ‘Mits diegene in staat is zijn wil te bepalen.’ Volgens de Kieswet is het criterium om te mogen stemmen of iemand zijn eigen wil kan bepalen en of hij zelfstandig zijn stem uit kan brengen. Iemand die fysiek niet in staat is om zijn stem uit te brengen mag hulp krijgen in het stemhokje.

Principekwestie

Herman Jan kan en mag dus niet stemmen bij de gemeenteraadsverkiezingen. Hij is niet in staat zijn wil te bepalen en kan daardoor niet zelfstandig stemmen. Omdat hij in een andere gemeente staat ingeschreven is Maring hier achter gekomen. ‘Anders had ik net als bij de landelijke verkiezingen mijzelf gemachtigd. Maar strikt genomen, mag dat dus niet en dat vind ik ook geen prettig idee. Het liefst zou ik samen met hem een stem uitbrengen in het hokje. Het is een principekwestie, al weet ik dat het veranderen van de Kieswet heel veel voeten in de aarde heeft.’

Bron: www.zorgenwelzijn.nl

Foto: ANP XTRA