Indaad

Terug naar overzicht

Gedragsverklaring beperkt kansen jongeren met strafblad


Jongeren met een strafblad worden belemmerd bij hun pogingen hun leven weer op de rails te krijgen, doordat scholen en bedrijven steeds vaker vragen om een zogeheten Verklaring Omtrent Gedrag.

Dat blijkt uit onderzoek in opdracht van het ministerie van justitie. Deze jongeren vragen dat papiertje vaak niet eens aan, omdat ze ervan uitgaan – vaak ten onrechte – dat ze dat toch niet krijgen. Daardoor komen ze voor sommige banen of opleidingen niet in aanmerking.

Extra drempel
Daar komt bij dat scholen zo’n VOG soms gebruiken om moeilijke leerlingen te weren. Dat is althans de indruk van sommige medewerkers van bijvoorbeeld reclassering en jeugdzorg. Scholen spiegelen jongeren die met de politie te maken hebben gehad voor dat ze dat papiertje waarschijnlijk niet zullen krijgen, zeggen deze hulpverleners. De jongeren beginnen er daarom niet eens aan.

Een VOG is een verklaring dat gedrag in het verleden geen bezwaar oplevert voor een baan of stage. Bedrijven en ook vrijwilligersorganisaties en scholen vragen er steeds vaker om. Tien jaar geleden vroegen 200.000 mensen die verklaring aan, vorig jaar waren dat er 700.000. Ook jongeren krijgen ermee te maken, bijvoorbeeld voor een bijbaantje of een opleiding.

Op zich hoeft die VOG-eis geen hindernis te zijn, want die verklaring wordt bijna altijd toegekend, ook aan wie een strafblad heeft. Vorig jaar deden bijna 16.000 jongeren ‘met antecedenten’ een aanvraag, en slechts 2,4 procent daarvan werd geweigerd. Dat komt omdat screeningsorganisatie Justis toetst of de strafbare feiten daadwerkelijk een risico zijn in de nieuwe baan of opleiding en ook of het belang van de aanvrager niet zwaarder weegt dan die risico’s. Strafbare feiten van langer dan twee jaar geleden spelen bij jongeren tot 23 jaar sowieso geen rol.

Gebrek aan kennis
Wat zich wreekt, zijn niet de regels rond de VOG maar het imago. Veel jongeren die met justitie te maken hebben gehad, kennen de regels slecht en gaan er voetstoots vanuit dat zij niet in aanmerking komen voor de verklaring. En vreemd genoeg, blijkt uit het onderzoek, schatten ook professionals de kans op een toewijzing voor deze groep vaak veel te laag in. Hoe groot de groep is die best een VOG kan krijgen maar die niet aanvraagt, durven de onderzoekers niet te zeggen.

“De invloed van de VOG op het leven van deze jongeren wordt veel groter dan nodig”, zegt Friso Gosliga van bureau Senseguide, dat het onderzoek naar risicojongeren en VOG-aanvragen uitvoerde.

Hij verzamelde daarvoor de ervaringen van 54 van deze jongeren en 73 mensen die beroepsmatig met hen te maken hebben. De resultaten worden volgende maand aan het ministerie van justitie aangeboden. “Jongeren laten hun studie- of beroepskeuze afhangen van de vraag of ze er een VOG voor nodig hebben”, zegt Gosliga. “Als dat zo is, mijden ze die studies of beroepen.”

De VOG was mede bedoeld om de gevolgen van een strafblad te beperken: niet elk misdrijf uit het verleden zou elke nieuwe baan in de weg moeten staan. “Maar in plaats van als hefboom werkt die verklaring nu vaak als een slagboom”, zegt Gosliga.

Door: Hanne Obbink

Datum: 29 december 2015

© anp. Een strafblad.

Bron: www.trouw.nl