‘Arbeidsmarkt onhaalbaar voor mensen met beperking’

‘We zeggen “ga werken” tegen een groep die dat niet zelfstandig kan.’ Idioot eigenlijk, vindt hoogleraar Inclusieve Arbeidsorganisaties Frans Nijhuis. De Participatiewet is gedoemd te mislukken, vreest hij, tenzij werkgevers goede ondersteuning krijgen en we de inhoud van functies anders gaan indelen.

Een starterskwalificatie op de arbeidsmarkt is volgens Nijhuis, bijzonder hoogleraar Inclusieve Arbeidsorganisaties aan de Universiteit Maastricht, voor 10 procent van de bevolking een onhaalbaar niveau. En dat is voornamelijk de groep die onder de Participatiewet valt en die de overheid aan het werk wil krijgen, mensen die niet in staat zijn om zelfstandig op de reguliere arbeidsmarkt het minimuminkomen te verdienen: jongeren in de Wajong, werknemers in de Sociale Werkvoorziening,  mensen met een ontwikkelingsstoornis, een psychiatrisch ziektebeeld, mensen langdurig in de Bijstand of met een somatische stoornis.

Eenvoudige taak

Volgens Nijhuis zouden bepaalde banen opgesplitst moeten worden, om zo nieuwe duurzame banen te creëren  voor mensen met een beperking. ‘Veel hoogopgeleide mensen doen op hun werk ook eenvoudige taken die best door iemand met een beperking gedaan kan worden. Dat kan niet altijd natuurlijk. Ik moet bijvoorbeeld ook wel eens iets kopiëren, een vrij eenvoudige taak. Maar zoiets doe ik alleen als het echt nodig is. Iemand anders dat voor mij laten doen, zou raar zijn. Dan zit ik met mijn armen over elkaar op dat kopietje te wachten.’

Begeleiden

Maar op de verpleegafdeling kan het heel goed, zo weet de bijzonder hoogleraar. ‘Verpleegkundigen en verzorgenden doen ook eenvoudig schoonmaakwerk, maken bedden op of begeleiden iemand naar het toilet. Een afdelingsassistent kan deze taken overnemen. Zo komen verpleegkundigen en verzorgenden beter toe aan verpleegkundige activiteiten.’

Organisatiestructuur

Deze afsplitsing van taken wordt al her en der opgepakt. ‘Er draait een aantal pilots in verpleeghuizen, ziekenhuizen, bij gemeenten en bedrijven als de NS. Het heeft alleen tijd nodig, want het druist in tegen de heersende organisatiestructuur. Bedrijven zijn vaak heel trots dat ze de onderste loonschalen niet meer hebben, of besteden eenvoudige taken vaak uit.’

Goedkoper

Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aannemen, hoeft geen extra geld te kosten of allerlei risico’s met zich meenemen, meent Nijhuis. ‘Sterker nog, werkgevers zijn vaak goedkoper uit wanneer er meer eenvoudige taken worden afgesplitst. Zo kunnen hoogopgeleide werkgevers meer werk naar niveau doen, waardoor er minder van nodig zijn.’

Duurzaam

Werkgevers willen wel, maar dan moeten ze wel goed ondersteund worden om de arbeidsmarkt toegankelijk te maken. En niet met gesubsidieerde banen, waarschuwt de hoogleraar. Want dat is volgens hem geen duurzame oplossing. ‘Werkgevers zijn tegelijkertijd huiverig, want ze weten niet of de wetgeving morgen weer verandert. Ze moeten juist leren hoe je voor goede functies kunt zorgen, zodat mensen met een beperking ook aan de slag kunnen. En daar kunnen de gemeenten, het UWV, de Sociale Werkvoorziening en de werkgeversorganisatie AWVN een rol in spelen.’

Sociale voorziening

De Participatiewet is volgens Nijhuis bepaald geen eendagsvlieg. ‘Wat er nu van ons gevraagd wordt is in veel landen eigenlijk al standaard beleid. Mensen met een beperking hebben recht op werk. Nederland heeft in vergelijking tot andere landen een relatief groot deel inwoners dat een sociale uitkering krijgt of in een sociale voorziening zit. Je kunt dus niet zomaar tegen werkgevers zeggen “je moet mensen met een beperking  aannemen”, zonder aanvullend beleid te organiseren. Dan is de Participatiewet gedoemd te mislukken, vrees ik.’

Door ALEXANDRA SWEERS 12 mei 2014

Bron: www.zorgenwelzijn.nl

Foto: ANP XTRA